Khi mắc các bệnh lý nguy hiểm như tiểu đường loại 2, nhiều người trong chúng ta nghĩ rằng bản thân cần phải kiêng hoàn toàn một số loại đồ ăn, thức uống nhất định nhằm đẩy nhanh quá trình điều trị. Tuy nhiên, đây chưa phải là giải pháp khoa học, cân bằng và dễ chịu nhất cho cơ thể, bởi việc thay đổi chế độ ăn sẽ luôn có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng ta. Trong series “Mẹo sống khỏe” lần này, bạn hãy cùng Saladin tìm hiểu như thế nào là một chế độ ăn uống thích hợp dành cho người có tiểu đường loại 2 nhé!

1. Thực phẩm phù hợp cho bệnh tiểu đường loại 2

Bạn có thể tuân theo nhiều mẫu ăn và chế độ ăn khác nhau để đáp ứng nhu cầu sức khỏe. Với bệnh tiểu đường loại 2, hãy chọn một chế độ ăn giàu thực phẩm chứa dinh dưỡng, có thể cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất mà cơ thể cần. Bạn cũng nên đảm bảo việc thưởng thức nhiều loại chất béo như axit béo đơn mạch và đa mạch không bão hòa nhằm giảm nồng độ cholesterol và nâng cao sức khỏe tim mạch.

Tương tự, ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều chất xơ có thể cải thiện đường huyết và giúp bạn cảm thấy no lâu hơn, từ đó ngăn ngừa việc ăn khi bạn không đói. Chế độ ăn của bạn cũng nên có tính bền vững và dễ theo dõi. Các kế hoạch ăn uống quá hạn chế hoặc không phù hợp với lối sống của bạn có thể khó duy trì trong dài hạn và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của bạn. 

Dưới đây là một số ví dụ về thực phẩm dinh dưỡng mà chế độ ăn cho người tiểu đường loại 2 nên bao gồm:

• Trái cây (táo, cam, quả mâm xôi, lê, đào)
• Rau cải (như bông cải, bông cải xanh, rau bina, dưa chuột, bí ngòi)
• Ngũ cốc nguyên hạt (lúa mạch, yến mạch, gạo lứt, lúa mạch)
• Hạt giống (hạt đậu, hạt lựu, hạt bí, hạt hướng dương, hạt điều)
• Hạt (hạt chia, hạt bí, hạt lanh, hạt cây gai)
• Thực phẩm giàu protein (gà không da, hải sản, đậu hủ, tempeh)
• Chất béo tốt cho tim mạch (dầu olive, bơ lúa mạch, dầu cải, dầu mè, dầu mè rang)
• Đồ uống (nước, cà phê đen, trà không đường, nước trái cây rau)

2. Những loại thực phẩm người bị tiểu đường loại 2 nên tránh càng xa càng tốt!

Một trong những lý do chính mà hầu hết mọi người ăn thức ăn không tốt cho sức khỏe là bởi sự thuận tiện, đặc biệt là khi lối sống bận rộn của chúng ta ngăn cản việc dành thời gian để tự chuẩn bị các bữa ăn lành mạnh. Có cơ hội dù chỉ là thêm một ngày để đi mua thực phẩm và chuẩn bị bữa ăn là cách dễ dàng để thúc đẩy việc ăn uống lành mạnh, vì bạn có thể tự lựa chọn thực phẩm nhằm tránh nguy cơ sức khỏe do ăn uống ngoài mang lại.

Có một số thực phẩm mà bạn nên tránh để duy trì lối sống lành mạnh khi mắc bệnh tiểu đường loại 2. Những thực phẩm này có thể làm trầm trọng các triệu chứng và góp phần vào các vấn đề về sức khỏe khác như béo phì và bệnh tim mạch. Chúng cũng có thể tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.

Càng nhiều và càng sớm càng tốt, hãy loại bỏ những thực phẩm sau khỏi nhà của bạn: 

2.1.Thực phẩm chế biến sẵn

Thực phẩm chế biến sẵn là những thực phẩm đã được biến đổi trong quá trình chuẩn bị để làm cho chúng có hương vị ngon hơn, thuận tiện hơn để ăn, hoặc làm cho chúng có hạn sử dụng lâu hơn.

Bất kỳ loại thực phẩm nào đã được chuẩn bị trước cũng được coi là thực phẩm chế biến, đặc biệt là snack và các bữa ăn nhanh có thể hâm lại bằng lò vi sóng có tác động tiêu cực đối với sức khỏe. Chúng đều được thêm hương vị và màu sắc nhân tạo, chất phụ gia, chất bảo quản và các thành phần hóa học khác.

Hơn nữa, thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều đường và chất béo không tốt cho sức khỏe, có thể gây ra sự gia tăng đột ngột lượng đường trong máu. Chúng chứa lượng muối lớn, làm tăng nguy cơ mắc hoặc trầm trọng hóa bệnh cao huyết áp, một tình trạng thường kèm theo tiểu đường. Cuối cùng, thực phẩm chế biến cũng có mối liên hệ bền chặt với nguy cơ tăng cao mắc bệnh ung thư. Một số ví dụ về thực phẩm chế biến sẵn mà bạn nên tránh bao gồm:

• Ngũ cốc sáng
• Các loại snack
• Bữa tối đông lạnh
• Sản phẩm bánh mì (bánh muffin, bánh ngọt, bánh quy, vv.)
• Xúc xích, thịt nguội
• Sô cô la và các loại kẹo nói chung

Điều quan trọng nhất khi mắc tiểu đường loại 2 đó chính là bạn phải luôn chú ý đến nhãn thành phần dinh dưỡng khi mua thực phẩm chế biến sẵn (đường, muối, chất béo trans, hương vị và màu nhân tạo, chất bảo quản và các phụ gia khác).

2.2. Thực phẩm dầu mỡ

Thực phẩm dầu mỡ nên bị giới hạn nghiêm ngặt trong chế độ ăn của người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Nếu một loại thực phẩm đã được chiên hoặc nấu với lượng dầu quá nhiều, thì nó được xem là dầu mỡ và nên chỉ được tiêu thụ một cách hạn chế.

Thực phẩm dầu mỡ thường có lượng calo, chất béo, muối và tinh bột tinh lọc cao. Những thực phẩm này thường được coi là “calo trống rỗng” vì chúng có lượng calo cao trong khi thiếu chất xơ, vitamin và khoáng chất. Thực phẩm dầu mỡ có thể làm trầm trọng bệnh tiểu đường loại 2 và góp phần vào các vấn đề về sức khỏe khác, như bệnh tim mạch.

Các loại thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ nên bị tránh trong chế độ ăn lành mạnh bao gồm:

• Burger 
• Khoai tây chiên
• Snack
• Pizza đế dày
• Bánh rán

2.3. Chất béo trans

Khác với các loại chất béo khác, chất béo trans như dầu thực vật ngắn ngày, thực phẩm chiên, và các loại dầu ở trạng thái hydro hóa nên bị loại ra khỏi chế độ ăn uống. Quá nhiều chất béo trans có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và bệnh mạch máu, ngay cả trong trường hợp không mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Chất béo trans làm tăng cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL), còn được gọi là “chất béo xấu,” có thể tích tụ trong thành mạch và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Hơn nữa, chất béo trans cũng làm giảm mức cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL), được biết đến là “chất béo tốt,” giúp cơ thể bằng cách thu thập cholesterol dư thừa và đưa nó đến gan.

Chất béo trans có thể được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm chế biến. Dầu thực vật ngắn ngày, một hình thức của chất béo trans có thể được tìm thấy trong nhiều sản phẩm thực phẩm chế biến, bao gồm:

• Bánh nướng công nghiệp (bánh ngọt, bánh pie, bánh quy, vv.)
• Bỏng ngô đóng gói
• Thực phẩm chiên (khoai tây chiên, bánh rán, gà chiên, vv.)
• Bơ margarine
• Pizza đông lạnh
• Kem béo thực vật

Mặc dù vẫn chưa có nhiều nghiên cứu đưa ra bằng chứng rõ ràng về tác động của chất béo trans tự nhiên trong thịt đỏ và sữa lên sức khỏe con người, đối với người mắc bệnh tiểu đường, tốt hơn hết là nên cẩn trọng và giới hạn việc tiêu thụ thịt đỏ và sản phẩm có sữa.

2.4. Những thực phẩm khác người mắc tiểu đường loại 2 cần hạn chế

Ngoài việc tránh thực phẩm được chế biến mạnh, dầu mỡ dư thừa và chất béo trans, còn có các loại thực phẩm khác mà những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 nên giảm tiêu thụ trong chế độ ăn của họ. Các loại thực phẩm này bao gồm:

Thịt chứa nhiều chất béo

Hạn chế tiêu thụ các loại thịt có nhiều chất béo như thịt lợn, thịt bò, thịt cừu, thịt gà sẫm màu và da gia cầm. Thịt chứa nhiều chất béo có thể làm tăng cholesterol và khả năng viêm nhiễm, làm trầm trọng các vấn đề về mạch máu liên quan đến mức đường glucose trong máu cao và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Đồ ngọt

Việc tiêu thụ kẹo, sản phẩm nướng, sô cô la, bánh ngọt, kem và các món tráng miệng khác nên được hạn chế hoặc tránh hoàn toàn, đặc biệt nếu bạn mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Những thực phẩm này có lượng đường cao, có thể làm cho việc kiểm soát mức đường trong máu khó khăn hơn. Chúng cũng ảnh hưởng tiêu cực đến việc sản xuất/chức năng của insulin và có thể làm tăng lượng đường trong máu lên mức nguy hiểm. Thực phẩm ngọt cũng có lượng calo rất cao, nên tiêu thụ quá nhiều có thể làm tăng nguy cơ mắc béo phì.

Chất tạo ngọt

Đường, đường nâu, mật ong, syrup và mật đường nên được tiêu thụ một cách vừa phải. Đây là những dạng của đường có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu.

3. Các loại thức uống nên tránh khi mắc bệnh tiểu đường loại 2

Những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 nên hạn chế uống các đồ uống có đường mỗi khi có thể. Những loại đồ uống này có thể giàu calo và đặc biệt có lượng đường rất cao. Chẳng hạn, một lon nước ngọt có thể dễ dàng chứa 40 gram đường (nhiều hơn lượng đường khuyến nghị mỗi ngày 4g). Nước ép trái cây, trà có đường và đồ uống cà phê có thể cũng chứa lượng đường tiềm ẩn cao. 

Chuyển sang uống đồ uống có chứa “đường không” hoặc “zero sugar” có thể là một biện pháp nhanh chóng, nhưng các chất tạo ngọt nhân tạo có trong những đồ uống này cũng không tốt cho sức khỏe, đặc biệt là cho thận. Thay vào đó, bạn có thể chuyển sang chỉ uống nước, nước chanh, hoặc nước ép xanh từ rau có chỉ số đường huyết thấp là tốt nhất cho một chế độ ăn lành mạnh.

4.  Hướng dẫn dinh dưỡng cho bệnh tiểu đường loại 2

Ngoài việc biết những thực phẩm cần tránh khi mắc bệnh tiểu đường loại 2, còn có một số điều khác mà bạn nên lưu ý khi thiết lập một kế hoạch ăn uống lành mạnh.

4.1. Carb

Theo CDC,² người mắc tiểu đường nên cố gắng có khoảng một nửa lượng calo từ carbohydrate. Lượng carbohydrate lý tưởng chính là ăn khoảng cùng một lượng carbohydrate cho mỗi bữa ăn để duy trì mức đường huyết ổn định.

Tuy nhiên, không phải tất cả carbohydrate được tạo ra bằng nhau, vì vậy bạn hãy chú ý đến loại carbohydrate đang được tiêu thụ. Có ba loại carbohydrate:

• Đường: Bao gồm cả đường tự nhiên (trong trái cây) và đường hóa học (trong các loại bánh được đóng gói công nghiệp, snack, nước ngọt, v.v.).
• Tinh bột: Các loại ngũ cốc (lúa mạch, yến mạch, v.v.), các loại rau củ chứa tinh bột (khoai tây, ngô, v.v.), đậu và lạc.
• Chất xơ: Phần của thực phẩm thực vật không bị tiêu hóa, nhưng lại là một phần quan trọng của sức khỏe tiêu hóa, thường có trong rau củ và trái cây.

Cả đường và tinh bột đều làm tăng mức đường huyết, đó là lý do tại sao người mắc bệnh tiểu đường loại 2 phải chú ý đến lượng carbohydrate họ tiêu thụ mỗi khi ăn. Cân bằng đúng lượng carbohydrate sẽ giúp duy trì mức đường huyết ổn định.

4.2. Các loại thực phẩm tốt cho người có tiểu đường loại 2

Mặc dù cho sự hạn chế sự về lựa chọn dinh dưỡng, những người mắc bệnh tiểu đường vẫn có thể ăn nhiều loại thực phẩm và bữa ăn khác nhau. Trên thực tế, ăn đa dạng nhiều loại thực phẩm là một phần của chế độ ăn lành mạnh và cân bằng. Dưới đây là một số loại thực phẩm từ các nhóm thực phẩm chính được khuyến nghị bởi Viện Dinh dưỡng, Bệnh thận và Tiểu đường Quốc gia Hoa Kỳ:

Rau củ

Bạn nên ăn cả rau củ có tinh bột và không có tinh bột. Hãy nhớ rằng các loại rau củ có tinh bột sẽ được tính vào tổng lượng carbohydrate tiêu thụ trong một bữa ăn, vì vậy bạn nên ăn chúng trong khẩu phần nhỏ. Một số ví dụ về rau củ lành mạnh bao gồm:

• Rau củ có tinh bột: Khoai tây, khoai lang, và đậu xanh
• Rau củ không có tinh bột: Bông cải xanh, cà rốt, ớt, rau xanh lá, và cà chua
• Trái cây

Vì đường là một chất không thể thiếu trong hoạt động sống của con người, bạn vẫn có thể ăn nhiều trái cây mỗi ngày để nạp đủ lượng đường cần thiết, miễn là bạn duy trì ổn định được lượng đường nạp vào cơ thể. Một số loại trái cây lành mạnh phù hợp cho người bị tiểu đường bao gồm cam, quả mâm xôi, quả mâm, táo, chuối và nho.

Ngũ cốc

Ngũ cốc không những tốt cho hệ tiêu hóa, trí não mà còn giúp bạn duy trì ổn định lượng đường trong máu mà không lo bị đói. Bạn có thể ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt, như lúa mạch, gạo (tốt nhất là gạo lứt), yến mạch, bột ngô, mỳ và các món ăn từ hạt lúa mạch. Nên giới hạn các loại ngũ cốc đã được chế biến, chẳng hạn như mì tôm, bánh mì, ngũ cốc và bánh quy…

Thức phẩm chứa protein

Protein rất quan trọng để duy trì sức khỏe vì chúng có amino acid, là thành phần cần thiết để xây dựng và sửa chữa cơ bắp và xương, sản xuất enzym và hormone. Một số ví dụ về nguồn protein lành mạnh cho người mắc bệnh tiểu đường loại 2 bao gồm thịt tươi, gà và ngỗng không da, cá, trứng, hạt, đậu, và các sản phẩm thay thế thịt như đậu hủ.

Chất béo lành mạnh

Các nghiên cứu đã tìm thấy rằng việc tiêu thụ nhiều chất béo không bão hòa thay thế cho carbohydrate hoặc chất béo bão hòa sẽ giúp cải thiện kiểm soát đường huyết. Chất béo không bão hòa được tìm thấy trong bơ lúa mạch, các loại hạt, hạt cây, quả oliu và cá như cá hồi và cá ngừ.

5. Bị tiểu đường có được tham gia bảo hiểm sức khỏe không? 

Câu trả lời là có, người mắc tiểu đường loại 2 hoàn toàn có thể tham gia các loại hình bảo hiểm như bảo hiểm sức khỏe gia đình, bảo hiểm sức khỏe trực tuyến… Tuy nhiên, nếu biến chứng của tiểu đường quá nặng, tức việc tham gia bảo hiểm sức khỏe của bạn có nhiều rủi ro thì khả năng cao bạn sẽ bị từ chối tham gia bảo hiểm hoặc được tham gia với mức phí bảo hiểm cao. 

Cẩm nang sức khỏe

Mẹo sống khỏe   Tư vấn bảo hiểm 

Khám chữa bệnh   Nha khoa   Sức khỏe cho bé   Sức khỏe đàn ông   Sức khỏe gia đình   Sức khỏe mẹ bầu   Sức khỏe phụ nữ   Ung thư và bệnh hiểm nghèo

6. Tổng kết

Như vậy, thông qua bài viết này, bạn cũng đã hiểu được rằng tiểu đường loại 2 hoàn toàn có thể được kiểm soát thông qua thay việc đổi lối sống và sử dụng thuốc. Một trong những cách hiệu quả nhất để kiểm soát nó là thông qua một chế độ ăn lành mạnh. Vẫn còn rất nhiều món ăn khác nhau mà những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 có thể ăn, vì vậy việc duy trì chế độ ăn lành mạnh không phải lúc nào cũng phải nhàm chán, thậm chí đây còn là cơ hội để bạn có thể tiếp cận sâu hơn đến một lối sống lành mạnh và cân bằng hơn, điều mà đáng lẽ bạn đã phải làm từ rất lâu rồi.

Bài viết trên thuộc chuyên mục “Mẹo sống khỏe” của Saladin – nền tảng bảo hiểm công nghệ đa giải pháp bảo vệ toàn diện cho người Việt.

Nếu bạn đang có nhu cầu mua bảo hiểm y tế cá nhân, bảo hiểm bắt buộc sức khỏe thì mách bạn rằng bạn có thể mua bảo hiểm sức khỏe dễ dàng thông qua website/ ứng dụng Saladin.

Các gói bảo hiểm sức khỏe trực tuyến của Saladin được chọn lọc từ những công ty bảo hiểm uy tín hàng đầu (bảo hiểm Bảo Việt, Bảo Minh, bảo hiểm Liberty, bảo hiểm PVI …) sẽ giúp bạn nhẹ gánh lo âu và tự tin tận hưởng cuộc sống. 

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Vui lòng liên hệ với Saladin để được tư vấn và hỗ trợ tìm được các sản phẩm bảo hiểm phù hợp.

MỌI NHU CẦU TƯ VẤN VÀ THẮC MẮC LIÊN HỆ

References: 

1. Grey, H. (2023, May 5). The Best Type 2 Diabetes Diet For You: 7 Things to Consider. Healthline. https://www.healthline.com/health/type-2-diabetes/best-meal-plans 
2. Lyons, G., CDN, S. M. M. R., & Poole, J. (2023, March 9). What Is a Type 2 Diabetes Diet? HealthCentral. https://www.healthcentral.com/condition/type-2-diabetes/type-2-diabetes-diet